2009/48/EC sayılı yönetmelik, oyuncakların güvenliğine ilişkin kriterleri ve piyasaya arzı ile ilgili kural ve esasları açıklamaktadır. Oyuncak üreticileri faaliyetlerinin bu yönetmeliğe uygun şekilde olduğunu doğruladıkları takdirde oyuncak CE Belgesi alabilmekte; ürünlerini CE işareti ile piyasaya sunabilmektedir. 2009/48/EC sayılı yönetmelik daha önce yürürlükte olan 88/378/EEC sayılı direktifin üzerine yayınlanmış ve bu direktifi yürürlükten kaldırmıştır. Bu nedenle, oyuncak üreticilerinin CE Belgesi için 2009/48/EC’yi referans almaları gerekmektedir. Bu yönetmelik, ülkemizde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2016 yılında yayınladığı Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği ile kabul edilmiştir. Bu yönetmelik, oyuncak üreticilerinin, uygunluk değerlendirme kuruluşlarının ve diğer ilgili tarafların oyuncak güvenliği CE belgelendirme sürecindeki görev ve sorumluluklarını açıklamaktadır.
Oyuncak CE Belgesi, üreticilerin Avrupa pazarına giriş yapabilmeleri için en önemli ön koşullardan biridir. Avrupa Birliği mevzuatlarına uyum kapsamında ülkemizde iç pazarı hedefleyen firmaların da yine ürünlerini CE işareti ile satmaları istenmektedir. CE etiketli oyuncakların Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği’ne uygun olduğu kabul edilmektedir. Bu bağlamda, ürüne CE işareti koymak oyuncakların yönetmelikte belirtilen güvenlik testlerinden geçtiğini ve diğer gereklilikleri karşıladığını ifade etmektedir.
Bu yönetmelik, 14 yaşından küçük çocukların oyun amaçlı kullandığı ürünleri kapsamaktadır. Oyuncak buhar makineleri, sapan ve mancınıklar, kamu kullanımı için tasarlanan oyun ekipmanları, otomatik oyun makineleri, içten yanmalı motorlarla çalışan oyuncaklar vs yönetmelikten ve CE belgelendirme prosedürlerinden muaftır. 2009/48/EC sayılı Oyuncak Güvenliği Yönetmeliği, hangi ürünlerin kapsama dahil olup olmadığını detaylı olarak açıklamaktadır. Oyuncak üreten ve ürünlerini CE sertifikasıyla piyasaya arz etmek isteyen firmalar, yönetmelikle ilgili detayları, izlemesi gereken CE belgelendirme adımlarını ve CE etiketleme prosedürlerini danışmanlık firmalarından detaylı bir şekilde öğrenebilir.
2009/48/EC direktifi, temel olarak oyuncakların güvenliği konusu ele almaktadır. Bu çerçevede, üreticilerin oyuncaklarını birtakım güvenlik testlerinden geçirmesini istemektedir. Detayları yönetmelikte belirtilen güvenlik testlerinden bazıları şunlardır: Kimyasal ve elektriksel özelliklerin tespiti, alevlenebilirlik testi, fiziksel ve mekanik özelliklerin belirlenmesi, hijyen ve radyoaktivite ile ilgili testler.
Oyuncak CE Belgesi almak isteyen kuruluşlar, diğer CE belgelendirme prosedürlerinde olduğu gibi test, analiz, doğrulama, muayene, doğrulama vb gibi çalışmalarını EN, ISO, ANSI, SAE vb gibi standartlara uygun olarak yapmalıdır. Oyuncak güvenliğiyle ilgili en önemli standartların başında EN 71 oyuncak güvenliği testleri gelmektedir. Toplamda 10 bölümden oluşan bu standart, oyuncaklarla ilgili 2009/48/EC yönetmeliğinde istenen testlere ilişkin gereklilikleri ve yöntemleri açıklamaktadır. Bunun yanı sıra “EN 62115 - Elektrikli oyuncakların güvenliği” ve “EN 60825-1 - Lazer ürünleri güvenliği. Ekipman sınıflandırması ve gereksinimleri” gibi standartlarda bu süreçte dikkate alınmaktadır. Üreticiler, güvenlik testlerini bu standartlara uygun şekilde yapmalıdır.
CE sertifikasıyla ilgili yapılması gereken çalışmalar ve atılması gereken adımlar, oyuncak modeli, türü ve özelliklerine bağlı olarak değişebilmektedir. Genel belgelendirme prosedürü aynı olmakla birlikte yönetmelik, oyuncakların güvenliğinin değerlendirilmesine ilişkin farklı prosedürler (modüller) açıklamaktadır. Yönetmelikte geçen uygunluk değerlendirme prosedürlerinden bazıları şunlardır:
Ø Modül A - Üretimin dahili kontrolü
Ø Modül B - AT tip incelemesi
Ø Modül C - Üretimin dahili kontrolüne dayalı tipe uygunluk
Uygunluğun hangi modüle göre yapıldığı fark etmeksizin firmalar oyunak güvenliği CE belgelendirme adımlarını tamamlayabilmek için teknik dosya hazırlamak zorundadır. Bu dosya içerisine ürünle ilgili teknik dokümanlar, firma bilgileri, güvenlik testleriyle ilgili planlamalar ve raporlar, güvenlik talimatları, risk analizi sonuçları, referans dokümanların listesi, AT uygunluk beyanı vb gibi bilgi ve belgeler yer almalıdır.
Bazı modüllere göre yapılan belgelendirmelerde onaylanmış kuruluşların sürece katılması gerekmezken bazılarında belgelendirme zorunlu olarak onaylanmış kuruluşlarca yapılmaktadır. Bu durumda, üreticiler yaptıkları çalışmaları teknik dosya ile dokümante ettikten sonra onaylanmış kuruluşlara başvuru yapmaktadır. Onaylanmış kuruluşlar dokümanları, ürünün kendisini, üretim hatlarını ve ilgili diğer birimleri ve süreçleri denetlemektedir. Tüm çalışmalar 2009/48/EC yönetmeliğine uygun ise oyuncak CE Belgesi düzenlenmektedir. Bu sürecin hızlı ve kolay bir şekilde, aynı zamanda uygun maliyetlerle tamamlanabilmesi firmaların danışmanlık şirketlerinden destek alması tavsiye edilmektedir.